Sáng 6/2 (16 tháng Giêng âm lịch), tại di tích chùa Côn Sơn thuộc Khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn-Kiếp Bạc (thành phố Chí Linh), tỉnh Hải Dương đã tổ chức Lễ khai hội truyền thống Côn Sơn và tưởng niệm 689 năm ngày viên tịch của Đệ tam tổ Thiền phái Trúc Lâm Huyền Quang tôn giả (1334-2023). Sau 3 năm chỉ thực hiện các nghi thức rút gọn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, năm nay Lễ hội được tổ chức với đầy đủ cả phần lễ và phần hội.
Tiết mục hát múa khai mạc lễ hội
Tham dự buổi lễ có đồng chí Trịnh Thị Thuỷ, Thứ trưởng Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch, Thượng tọa Thích Thanh Nhiễu, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng trị sự Trung ương giáo hội Phật giáo Việt Nam, và đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành trung ương, Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Các đồng chí: Trần Đức Thắng, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ; Lê Văn Hiệu, Phó Bí thư thường trực Tỉnh uỷ, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh; Triệu Thế Hùng, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh, các đồng chí Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, thường trực HĐND tỉnh, lãnh đạo UBND tỉnh, lãnh đạo các sở, ngành, địa phương cùng đông đảo tăng ni, phật tử, nhân dân và du khách thập phương.
Các đại biểu dự lễ khai mạc lễ hội
Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND tỉnh Triệu Thế Hùng nhấn mạnh, từ thế kỷ XIV, Côn Sơn đã trở thành một trong những trung tâm Phật giáo lớn của Thiền phái Trúc Lâm - một Thiền phái của người Việt góp phần làm nên sức mạnh “Đông A” - điểm tựa tinh thần cho quân dân Đại Việt giữ vững nền độc lập chủ quyền trước âm mưu xâm lược của các thế lực ngoại xâm. Nơi đây, cứ mỗi độ xuân về, đồng bào cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài lại nô nức về trẩy hội, thắp nén tâm hương tưởng nhớ vị tổ Thiền phái Phật giáo Trúc Lâm - Huyền Quang Tôn giả.
Chủ tịch UBND tỉnh Triệu Thế Hùng đọc diễn văn khai mạc
Huyền Quang Tôn giả tên thật là Lý Đạo Tái, sinh năm 1254 tại hương Vạn Tư (nay thuộc xã Thái Bảo, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh), thuộc dòng dõi quan lại nhà Lý. Năm 21 tuổi ông đỗ đầu khoa thi Giáp Tuất vào năm 1274. Đương thời, Huyền Quang là một trong những trí thức tài năng, nổi tiếng về thơ văn, đã làm việc tại Viện Hàn lâm nhà Trần và được giao tiếp sứ Bắc triều.
Song, cũng như vua Trần Nhân Tông, ông đã từ bỏ chốn quan trường, tìm đến với tôn giáo, kiên trì học đạo và biên soạn kinh sách. Huyền Quang cùng với Phật hoàng Trần Nhân Tông đi đến mọi miền đất nước để thuyết pháp, giảng kinh và trở thành vị tổ thứ ba của Thiền phái Phật giáo Trúc Lâm. Cuối đời, ông về trụ trì tại chùa Côn Sơn lập đài Cửu Phẩm Liên Hoa, biên soạn kinh sách truyền lại cho đời sau.
Ngày 23 tháng Giêng năm 1334, ông viên tịch tại chùa Côn Sơn, thọ 80 tuổi. Ngày mất của ông trở thành ngày giỗ Tổ của chùa Côn Sơn hàng năm.
Khu di tích Côn Sơn-Kiếp Bạc đã được Nhà nước xếp hạng Di tích quốc gia năm 1962. Đến năm 2012, khu di tích được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt. Lễ hội Côn Sơn-Kiếp Bạc được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Trong những năm qua tỉnh Hải Dương luôn quan tâm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể tại khu di tích Côn Sơn. Các công trình tiêu biểu đã và đang được tu bổ, phục dựng như nhà Tổ, cầu Thấu Ngọc, tòa Cửu Phẩm Liên Hoa, tả hữu tiền hành lang, gác chuông, hệ thống sân vườn, Lầu thờ Đức Phật Quan Thế Âm Bồ Tát…
Đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ Trần Đức Thắng dâng hương tưởng niệm Đệ tam tổ Thiền phái Trúc Lâm Huyền Quang tôn giả
Năm 2023, Lễ hội truyền thống mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc được tổ chức với quy mô vốn có sau thời gian bị ảnh hưởng của đại dịch Covid - 19, với các nghi lễ như: lễ rước nước, lễ tưởng niệm và khai hội, lễ tế trên núi Ngũ Nhạc; phần hội với Hội thi gói bánh chưng, giã bánh giầy, Liên hoan pháo đất, vật cổ truyền, cờ tướng... Đặc biệt, Tuần Văn hóa Du lịch và xúc tiến thương mại sẽ góp phần quảng bá những sản phẩm tiêu biểu, đặc trưng của Hải Dương tới bạn bè trong nước và quốc tế.
Các đồng chí lãnh đạo Trung ương, lãnh đạo tỉnh dâng hương tại chùa Côn Sơn
Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định, việc phát huy các giá trị di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh nói chung và các giá trị di sản tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc nói riêng sẽ góp phần nâng cao tinh thần đoàn kết, thống nhất, tạo sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự hưởng ứng, đồng thuận của các tầng lớp nhân dân để phấn đấu, hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.
Sau lễ khai mạc, các đại biểu và cùng nhân dân và du khách thập phương đã dâng hương tưởng niệm Đệ tam tổ Thiền phái Trúc Lâm Huyền Quang tôn giả tại chùa Côn Sơn.